Na današnji dan 2021. godine, u 68. godini života od posljedica Covida-19, u Kliničkom centru „Vojvodina“ u Novom Sadu, preminuo je Đorđe Balašević, pjevač i kompozitor balada i šansona, jedan od najboljih regionalnih kantautora.
Iznenadna smrt rastužila je brojne ljude širom nekadašnje Jugoslavije, pa i šire, a oproštaji su organizovani u brojnim gradovima sveta.
Muzičku karijeru započeo je u grupi Žetva i pjesmom “U razdjeljak te ljubim” koja je odmah postala hit. Uslijedile su pjesme koje su nadmašile prvi hit. “Računajte na nas” postala je generacijska pjesma, a tu je i “Prva ljubav”.
Sa grupom Rani mraz snima tri albuma i na svakom od njih su se našle pjesme koje su postale evergrini – “Priča o Vasi Ladačkom”, “Panonski mornar”, “Odlazi cirkus”, “Život je more”, “Neki novi klinci”…
Od osamdesetih pa do kraja svoje karijere Balašević je nastupao samostalno. Imao je prateći bend u kojem su se članovi smjenjivali, ali je jedan član bio konstanta – u pitanju je Aleksandar Dujin. Samo ime pratećeg benda se mijenjalo, a nazivi su uvijek bili šaljivi, poput Nenadjebivih ili Ujedinjenih mangupa Vojvodine.
Balašević je kantautor koji je otpjevao najviše omiljenih pjesama. “Svirajte mi ‘Jesen stiže dunjo moja'”, “Nikad kao Bane”, “Neko to od gore vidi sve”, “Noć kad sam preplivao Dunav”, “Olivera”, “Slovenska”, “Ne lomite mi bagrenje”, “Ne volim januar”, “Jednom…”, samo su neke od tih pjesama, a otpjevane su tokom osamdesetih.
Tokom osamdesetih, a pogotovo tokom devedesetih, Balašević nije pisao samo pjesme ispunjene njemu svojstvene melankolijom. Bilo je tu i mnogo onih koje su opisivale stvarnost naroda u Jugoslaviji, koje su kritikovale tadašnji (politički) poredak. U tom smislu, vrijedi pomenuti “Narodnjake”, “Stari orkestar”, “Ne lomite mi bagrenje”, “Samo da rata ne bude”, “Soliter”, “Čovjek sa mjesecom u očima”, “Stari laloški vals”, “The Last March”, “Krivi smo mi”, “Živjeti slobodno”…
Balaševićevi koncerti u Sava centru tokom devedesetih bili su namijenjeni “izbjeglicama iz besmisla”, podsjetnik da normalna strana postoji. To nisu zaboravili ni ljudi u Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj, Sloveniji… svi oni su ga toplo dočekali nakon ratnih zbivanja.
Devedesetih je objavio albume “Marim ja”, “Jedan od onih života”, “Naposljetku”, a tačku na priču o nesretnoj deceniji stavio je albumom koji je nazvao upravo po njoj, poručivši: “Ma, jebite se devedesete”.
U novom stoljeću Balašević nije često objavljivao, ali ostaju pjesme poput “Jaroslava” (“Princezo, javi se”), “Ljerka” (“Korzo”), “Eleonora” (“Na Bogojavljensku noć”), “Anđela” (“Moja je draga vještica”), “Ja Vas, kanda, znam?”, “Tvoj neko”, “Galicia”, “Lađarska serenata”, “Čivutski vrt”, “Maliganska”, “Dno dna”, “Duet”, “Unikatna”…
Novi Sad je jedna od brojnih tema Balaševićevih pjesama, ali vjervtano ne postoji pojedinac koji je više doprinio tome da ljudi van Srbije zamišljaju ovaj grad kao nešto specijalno samo zbog nečijih stihova.
U nekim pjesmama Balaševića naziru se tragovi Novog Sada, a neke su posvećene direktno gradu u kom se rodio. Tu je famoznih “tih 206 koraka” Dositejevom ulicom, prosipanje koraka ko što pijan prosipa dinare “od Mičurinove do Detelinare” ili pak podsjećanje na bend Neoplanti.
Dvije od tri najznačajnije i najdirektnije pjesme o Novom Sadu nisu objavljene na nekom albumu, dok ćete jednu od uz nešto više truda pronaći na internetu. U pitanju su “Dok gori nebo nad Novim Sadom”, “Novi Sad” i posljednje otpjevana “Čuvaj mi, Bože, Novi Sad”.
Balašević je otpjevao i “himnu slobodarskog duha” koju ovih dana (odnosno godina) često slušamo na protestima širom Srbije.
U pitanju je pjesma “Živjeti slobodno” u kojoj se daje definicija slobode: “Tvoj steg na svakom gradu je/gdje ti se neko raduje”. Da žive slobodno bila je želja generacije koja je stasala u zemlji okovanoj sankcijama i luđačkim ambicijama mediokriteta.
“Jedini on, među svim pop zvijezdama, djelovao je i nastupao protiv svoje popularnosti. Zamjerao se većini u korist manjine, vlasti u korist opozicije, Srbima u korist Bošnjaka, Hrvata, Slovenaca… I u tome nije bilo baš nikakvog komercijalnog plana. Radio je ono u što je vjerovao, pjevao je za publiku s kojom je očito htio imati nešto zajedničko, i pritom je nedvosmisleno i trajno odbijao onu drugu, potencijalno brojniju, a svakako moćniju publiku s kojom nije htio imati ništa”, zapisao je Miljenko Jergović o Balaševiću.
Balašević je sahranjen u Novom Sadu, 21. februara.
