Zavičajni muzej iz Visokog osnovan 1953. godine, čuva najstariju numizmatičku zbirku iz gotovo svih epoha i civilizacija na prostoru BiH. Čuva umjetničku, etnografsku, arheološku, geološko- paleontološku, srednjovjekovnu zbirku, te Općinski arhiv iz osmanskog, austrougarskog i perioda prije i poslije Drugog svjetskog rata, a sve ovo je prošle godine ”održavao” sa 17.000 KM koje su planirane za projekte iz 2011. godine.
Zavičajni muzej iz Visokog nema riješen finansijski status. Privremeno ga finansira kanton, a za projekte aplicira kao udruženje građana ili NVO.
– Ali veći problem je što kada nam odobre i projekt i novac, i mi uđemo u realizaciju projekta doznače samo dio obećane sume – istakao je muzejski savjetnik i direktor muzeja Senad J. Hodović, dodajući da im to stvara dodatnu nestabilnost u radu.
Finansiranje Zavičajnog muzeja se privremeno vrši putem transfera iz budžeta Zeničko-dobojskog kantona, dok je Općina Visoko zadržala osnivačka prava.
Djelatnost ovog muzeja se zasniva na prikupljanju, obradi, zaštiti i čuvanju muzejske građe i njenoj prezentaciji organiziranjem izložbi, samostalno ili u saradnji s drugim ustanovama. Osim osnovnih djelatnosti muzeoloških disciplina Muzej je registrovan i za naučnoistraživački rad i za zaštitu kulturne baštine.
Muzej ima stalnu izložbu ”Korijeni Bosne” koja zbog malog kapaciteta izložbenog prostora mora biti skinuta kada se obrađuje neka druga, privremena tema.
– Kameni eksponati su zbrinuti, prošle godine smo završili lapidarijum, još treba nabaviti mobilijar na spratu i u lapidarijumu, depoe imamo korektne i dovoljne – kazao je Hodović, naglašavajući da se rad ovog muzeja zasniva na entuzijazmu uposlenih, ali da se situacija blago popravlja.
Problem u radu Zavičajnog muzeja stvara nedostatak regulative na nivou države i entiteta.
Unatoč svim problemima, te 24.000 KM koje su odobrene u 2010. godini, koje Muzej nikad nije dobio, unatoč manjku radnika i tome da je pet uposlenih, a odobreno je 16, ali još ne može otvoriti konkurs za zapošljavanje, Zavičajni muzej je ponosan na numizmatičku zbirku koju vodi od 1953. godine i broji 692 numizmatičke jedinice iz gotovo svih epoha i civilizacija na prostoru BiH.
Arheološka zbirka koja je najbrojnija zbirka Zavičajnog muzeja, obuhvata materijal svih ubiciranih, rekognosciranih i arheološki istraženih prahistorijskih nalazišta s područja visočke kotline.
Srednjovjekovna zbirka, koja broji 164 jedinice, dijeli se na kamene nalaze, oružje, srednjovjekovne karte, makete, keramiku, staklo, gipsane replike, fotokopije i fotografije povelja i dokumenata.
Etnografska zbirka se vodi od 1958. godine i broji 934 etnografske jedinice, dok geološko-paleontološka zbirku vode od 1976. godine i obrađuje rude, stijene i fosile. Broji 470 geološko- paleontoloških jedinica.
Muzej čuva zbirku predmeta iz NOB-a u sklopu koje je obrađeno i oružje iz Prvog, Drugog svjetskog rata i oružje iz perioda agresije na RBiH 1992.-1995. godine.
Također Muzej čuva i trofejno borbeno oružje i pribor te ostale predmete Visočko-fojničkog partizanskog odreda, poznatih narodnih heroja i neznanih palih boraca. Ukupno broji 204 inventarne jedinice.
Lokaliteti kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa koji se nalaze u granicama općine Visoko imaju državni značaj jer historijat ovdašnjih lokaliteta ujedno je hiljadugodišnja historija države Bosne.
Na području općine Visoko nalazi se pet proglašenih nacionalnih spomenika, tim spomenicima i lokalitetima ne upravlja i ne koristi Zavičajni muzej, oni su u vlasništvu Općine.
Lokaliteti nad kojima uprava Muzeja ima funkciju stručnog tima su Arheološko područje Mile proglašeno nacionalnim spomenikom Odlukom Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika od 2. jula 2003. godine, zatim graditeljska cjelina-Tabačka džamija proglašena nacionalnim spomenikom 9. oktobra 2003. godine.
Također, tu su i historijsko područje Srednjovjekovni bosanski kraljevski grad Visoki, proglašen nacionalnim spomenikom 2. marta 2004. godine, graditeljska cjelina Pravoslavna crkva sv. Prokopija proglašena nacionalnim spomenikom 2. marta 2004. godine i arheološko područje Prahistorijsko naselje na lokalitetu Okolište u naseljima Okolište i Radinovići, proglašeno nacionalnim spomenikom 5. septembra 2006. godine.
(VisokoIN/Fena)
