Dugotrajne procedure za rješavanje zahtjeva za azil u pojedinim zemaljama Evropske unije, uz prateću socijalnu pomoć, djeluju kao magnet za azilante sa zapadnog Balkana čiji broj iz godine u godinu raste, iako njihovi zahtjevi u najvećem broju slučajeva bivaju odbijeni kao neosnovani.
Na nivou EU, broj azilanata iz zemalja zapadnog Balkana raste od 2009., ali su oni koncentrirani u nekoliko zemalja – dvije trećine svih zahtjeva tokom 2012. podnijeto je u Njemačkoj, Švedskoj i Belgiji, u kojima procedura, zajedno s rokovima za žalbu, može potrajati i više mjeseci.
Prema podacima iz nekoliko evropskih zemalja u kojima je prošle godine bilo najviše azilanata iz Srbije, procent pozitivno riješenih zahtjeva za azil iznosio je između nula i tri posto. Na nivou EU, u trećem kvartalu 2012., prema podacima Eurostata, gotovo svi zahtjevi iz Srbije su odbijeni.
Srbija je, ne računajući Kosovo, u trećem kvartalu 2012. s 5.370 podnijetih zahtjeva bila četvrta na listi zemalja po broju građana koji su zatražili azil u nekoj od zemalja EU. U tom periodu u EU azil je zatražio i gotovo jednak broj građana Makedonije, 5.315, i još 2.500 s Kosova.
Građani s područja bivše Jugoslavije 2012. podnijeli su trećinu od ukupnog broja zahtjeva za azil u Njemačkoj ali, prema navodima njemačkog MUP-a, “ni u jednom slučaju nije ustanovljen progon relevantan za dobijanje azila”.
U posljednjem kvartalu 2012., međutim, u Njemačkoj je drastično smanjen priliv azilanata sa zapadnog Balkana. Između ostalog, zahtjevima državljana Srbije i Makedonije davana je prednost u proceduri koja je skraćena na samo desetak dana, čime su drastično smanjena i socijalna davanja.
Najveći porast ukupnog broja azilanata u trećem kvartalu 2012, prema podacima Eurostata, zabilježen je u Njemačkoj, Švedskoj i Švicarskoj, a među azilantima sa zapadnog Balkana najbrojniji su građani Srbije i Makedonije.
U analizi Evropske inicijative za stabilnost iz januara ove godine navodi se da je broj azilanata sa zapadnog Balkana u zemljama EU u porastu otkako su građanima tih zemalja ukinute vize za putovanja u EU, ali se u isto vrijeme povećanje broja azilanata sa zapadnog Balkana dovodi u direktnu vezu s dužinom procedure po kojoj se zahtjevi za azil rješavaju.
Zaključuje se da je u najvećem broju slučajeva riječ o ljudima koji pokušavaju da iskoriste socijalnu pomoć i druge beneficije koje im u skladu s propisima zemlje u koju su došli sleduju dok čekaju da njihov zahtjev bude riješen, dok je zanemarljiv broj onih koji imaju osnovane razloge da zatraže azil.
Stoga, po mišljenu autora analize, suspenzija bezviznog režima za zemlje zapadnog Balkana ne bi bila pravo rješenje za problem azilanata, već “drakonska i kontraproduktivna mjera koja bi ugrozila kredibilitet vizne politike EU”.
Moguće rješenje autori vide u kombinaciji mjera na nacionalnom nivou i na nivou EU. Članice EU trebalo bi da promijene propise i skrate procedure za rješavanje zahtjeva za azil iz zemalja zapadnog Balkana, dok bi EU sve zemlje zapadnog Balkana obuhvaćene viznom liberalizacijom trebalo da proglasi za “sigurne zemlje”.
(VisokoIN)
